Paul Simon baseerde in 1974 zijn American tune op een passage uit de Matth�us Passion, schrijft Arnold Rijpens in het standaardwerk over coverversies in de popmuziek The Originals. Daarmee was Simon niet de eerste popmuzikant die zich liet inspireren door het werk van Johann Sebastian Bach. De Engelse popgroep Procol Harum gebruikte het Air van Bach in 1966 als basis voor de hit A whiter shade of pale, overigens zonder melding te maken van de oorspronkelijke componist. Jethro Tull haalde een vergelijkbare stunt uit met Bachs Bour�e, in een met veel valse lucht aangeblazen hitversie die geheel werd toegeschreven aan fluitist Ian Anderson.
Zo ver durfde de Nederlandse groep Ekseption niet te gaan, want op hun hitsingle Air stond de keurige vermelding J.S. Bach/arr. Ekseption. Thijs van Leer maakte de Bach-cantates Agnus Dei, Erbarme Dich en Bist Du Bei Mir op zijn succesvolle Introspection-platen rijp voor het new age-publiek. Zelfs in The Beatles' All you need is love is een thema van Bach verwerkt, zij het overstemd door Glenn Millers In the mood.
Het jaar 1969 van bovengenoemde tophits van Ekseption en Jethro Tull was het onbewiste Bach-jaar in de popmuziek. De klassiek geschoolde popgroep The Nice gaf een funky draai aan het Brandenburg Concerto No. 6, in een medley met het niemendalletje Country pie van Bob Dylan. Toetsenman Keith Emerson van The Nice, die opzien baarde doordat hij zijn Hammondorgel met messen te lijf ging, zou later met de 'supergroep' Emerson, Lake & Palmer ook andere werken van J.S. Bach onder handen nemen.
The Nice, Country Pie Brandenburg Concerto No. 6
Een nog controversi�ler Bach-vertolker was de Amerikaanse geluidstechnicus en organist Walter Carlos, die in samenwerking met uitvinder Robert A. Moog het plan beraamde om werken van Bach op de nog in het ontwikkelingsstadium verkerende Moog-synthesizer uit te voeren. De resulterende elpee Switched-on Bach werd een onverwachte millionseller, die het maar liefst 310 weken volhield in de album-hitparade en die nog altijd te boek staat als de best verkochte 'klassieke' plaat aller tijden.
De noviteit van Switched-on Bach veroorzaakte een wervelstorm in de popmuziek. Toonaangevende popmuzikanten als The Beatles, Stevie Wonder en Kraftwerk raakten erdoor overtuigd van de mogelijkheden van de synthesizer. Robert Moog stond aan de wieg van de ontwikkeling van de huidige polyfone, aanslaggevoelige en 'zelfdenkende' synthesizers die vooral in de housemuziek opgang hebben gemaakt. Walter Carlos raakte in de vergetelheid na zijn beklemmende soundtrack van Stanley Kubricks A Clockwork Orange, waarop klassieke orkestwerken werden afgewisseld met Carlos' blikkerige synthesizersonates.
Switched-on Bach
Een pasverschenen cd-box met Carlos' Bach-bewerkingen (Switched-on Boxed Set) is echter om twee redenen uiterst curieus. In de eerste plaats wordt nergens vermeld dat de Wendy Carlos aan wie het virtuoze spel wordt toegeschreven, vroeger een man was. Zelfs op de hoesafbeeldingen van Switched-on Bach I & II, The Well-Tempered Synthesizer en Switched-on Brandenburg is de naam Walter veranderd in Wendy. Daarnaast blijft het een bijzondere ervaring om de Brandenburgse concerten en Jesu, Joy of Man's Desire omkleed te horen met bliepgeluiden en white noise. Zo radicaal is Bach later nooit meer aangepakt, ook niet door violist Nigel Kennedy die als toegift na een concert met heftige Jimi Hendrix-nummers altijd graag een lekker moppie Bach mag spelen.
Walter/Wendy Carlos: Switched-on Boxed Set. ESD 811422/Munich
JAN VOLLAARD
Geen opmerkingen:
Een reactie posten